Γράφει ο ιατρός
Πέτρος Χειρίδης, MD, PhD
Μαιευτήρας-Γυναικολόγος-Ενδοσκόπος
Διδάκτωρ το πανεπιστημίου Αθηνών
ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΟ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗ ΚΥΗΣΗ
Πολλές φορές η έγκυος χρειάζεται να ταξιδέψει με το αεροπλάνο, και ο μαιευτήρας έρχεται αντιμέτωπος με ερωτήματα που μπορεί να μην είναι πάντοτε σε θέση να γνωρίζει. Στο κείμενο που ακολουθεί, με γνώμονα έγκυρες επιστημονικές πηγές, απαντάμε στις πιο συχνές από τις ερωτήσεις της επιτόκου σχετικά με το αεροπορικό ταξίδι.
Είμαι έγκυος, μπορώ να ταξιδέψω με το αεροπλάνο;
Το αεροπορικό ταξίδι με τη πολιτική αεροπορία δε θέτει σε επιπλέον κίνδυνο ούτε την έγκυο, ούτε το έμβρυο. Σύμφωνα με το Αμερικανικό Κολλέγιο Μαιευτήρων-Γυναικολόγων οι υγιείς επίτοκες με μονήρεις κυήσεις είναι δυνατό να ταξιδέψουν αεροπορικώς με ασφάλεια μέχρι την 36η εβδομάδα κύησης, δηλαδή μέχρι να εισέλθουν στο «μήνα τους».
Οι αεροπορικές εταιρείες επιτρέπουν στην επίτοκο να ταξιδέψει;
Η κάθε αεροπορική εταιρεία έχει το δικό της πρωτόκολλο σχετικά με την πτήση κατά την εγκυμοσύνη και για το λόγο αυτό είναι απαραίτητο η επίτοκος να έχει ενημερωθεί κατά την κράτηση των εισιτηρίων από το πρακτορείο.
Σε αρκετές εταιρείες οι πτήσεις εσωτερικού επιτρέπονται μέχρι την 36η εβδομάδα της κύησης, ενώ οι διεθνείς πτήσεις μέχρι την 32η-35η εβδομάδα ανάλογα με την εταιρεία. Επίσης σε κάποιες περιπτώσεις, απαιτείται από την επίτοκο να έχει μαζί της πιστοποιητικό από τον θεράποντα ιατρό της, με το οποίο θα βεβαιώνεται η ακριβής ηλικία κύησης, η πιθανή ημερομηνία τοκετού, ενώ σπανίως ζητείται και η ομάδα αίματος της μητέρας. Για τις γυναίκες οι οποίες εργάζονται σε αεροπορικές εταιρείες, ως πιλότοι ή αεροσυνοδοί, οι εταιρείες συνήθως επιτρέπουν την εργασία, ως την 20η εβδομάδα της κύησης.
Οι ακτίνες στον έλεγχο του αεροδρομίου επηρεάζουν τη κύηση;
Η έκθεση της επιτόκου στην ακτινοβολία του ελέγχου ασφάλειας των αεροδρομίων, είναι μηδαμινή και δεν σχετίζεται με ανεπιθύμητες ενέργειες στο έμβρυο. Εντούτοις, αποτελεί σημείο αντιπαράθεσης επειδή υπάρχουν αναφορές στη βιβλιογραφία για πιθανή σχέση μεταξύ της ακτινοβολίας και της ανάπτυξης λευχαιμίας, επομένως οι επίτοκες υποβάλλονται σε απλό σωματικό έλεγχο κατά την είσοδο τους στο αεροσκάφος για να αποφεύγεται ο έλεγχος με ακτίνες. Ενημερώστε την ασφάλεια του αεροδρομίου ότι είστε έγκυος!
Η πτήση επηρεάζει το έμβρυο;
Μέσα στο αεροπλάνο η χαμηλότερη ατμοσφαιρική πίεση του αέρα σε υψόμετρο 1500-2500μ (5,000–8,000ft) έχει ελάχιστη επίδραση στην οξυγόνωση του εμβρύου εξαιτίας της εμβρυϊκής αιμοσφαιρίνης η οποία ευνοεί τη δέσμευση του οξυγόνου σε χαμηλότερες πιέσεις συγκριτικά με αυτή του ενήλικα.
Εντούτοις εάν υπάρχει ανάγκη για περισσότερη οξυγόνωση της επιτόκου, θα πρέπει να λαμβάνονται επιπλέον μέτρα. Πιο συγκεκριμένα, οι περιπτώσεις εγκύων με βαριά αναιμία, δρεπανοκυτταρική αναιμία, στίγμα μεσογειακής αναιμίας ή ιστορικό θρομβοφλεβίτιδας αποτελούν σχετικές αντενδείξεις για το αεροπορικό ταξίδι. Ανάλογες περιπτώσεις αποτελούν οι κυήσεις με ανωμαλίες του πλακούντα καθώς και αυτές με κίνδυνο πρόωρου τοκετού.
Η πτήση έχει ακτινοβολία. Είναι βλαβερή για το έμβρυο;
Κατά τη διάρκεια μιας πτήσης ο ταξιδιώτης εκτίθεται και σε μία άλλη ακτινοβολία, την κοσμική, σε επίπεδα αρκετά υψηλότερα από αυτά στο έδαφος της γης. Για μία επίτοκο που αποτελεί περιστασιακό ταξιδιώτη τα ποσά αυτής της ακτινοβολίας είναι μηδαμινά. Εντούτοις οι επίτοκες με τακτικές πτήσεις, καθώς και οι αεροσυνοδοί και οι γυναίκες πιλότοι εκτίθενται σε αξιοσημείωτα ποσά ακτινοβολίας, συνεπώς επιβάλλεται να τροποποιήσουν το πρόγραμμα εργασίας τους κατά την εγκυμοσύνη.
Επίσης η έκθεση στην ακτινοβολία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη διάρκεια του ταξιδιού και το ύψος της πτήσης. Υπολογίζεται ότι σε μία πτήση μετ’ επιστροφής από τη Νέα Υόρκη στην Αθήνα, ο επιβάτης εκτίθεται σε ακτινοβολία 150 μS (microsievert) ενώ για μια πτήση μετ’ επιστροφής από τη Νέα Υόρκη στο Σιάτλ, μόλις σε 60μS. Οι επιδράσεις της ιονίζουσας ακτινοβολίας στο ανθρώπινο σώμα διακρίνονται σε «στοχαστικές» και σε «μη στοχαστικές». Οι πρώτες αφορούν τις επιδράσεις της απορροφούμενης ακτινοβολίας σε έναν πληθυσμό, ανεξάρτητα από τα ανώτερα επιτρεπόμενα της επίπεδα και συμπεριλαμβάνουν τις βλάβες στο γενετικό υλικό (DNA) και την ανάπτυξη καρκίνου. Οι δεύτερες αφορούν επιδράσεις που είναι ευθέως ανάλογες της απορροφόμενης δόσης, αλλά οι οποίες είναι δυνατό να συμβούν ακόμα και αν τα ανώτερα επιτρεπόμενα όρια δεν έχουν ξεπεραστεί και στην εγκυμοσύνη αφορούν κινδύνους όπως την αυτόματη αποβολή, τη καθυστέρηση στην ανάπτυξη του εμβρύου, τις συγγενείς ανωμαλίες και τη διανοητική καθυστέρηση.
Αυτές οι επιπλοκές έχει υπολογιστεί ότι δεν συμβαίνουν σε δόσεις χαμηλότερες των 20 mSv (milisievert = 20.000 μS), γεγονός που σημαίνει ότι σε μία πτήση όπως οι παραπάνω, η ακτινοβολία ισοδυναμεί με 0,75% της χαμηλότερης επιτρεπόμενης δόσης για τη υπερατλαντική πτήση και 0.30% για τη διηπειρωτική πτήση. Συνεπώς σε μία πτήση με κανονικές συνθήκες η έκθεση στην ακτινοβολία δεν είναι βλαβερή και οι μαιευτήρες μπορούν να καθησυχάζουν τις επίτοκες που ταξιδεύουν με το αεροπλάνο.
Εντούτοις, προβληματισμό δημιουργούν οι περιοδικές διαταραχές στην επιφάνεια του ηλίου (εκρήξεις – solar storms), οι οποίες μπορούν να μεταβάλλουν σημαντικά τα ποσά της ακτινοβολίας στο ύψος των πτήσεων για συγκεκριμένες χρονικές περιόδους. Σε αυτές τις περιόδους οι ειδικοί συνιστούν στις εγκύους να αποφεύγουν τα αεροπορικά ταξίδια. Αυτές οι περίοδοι αναγράφονται στις ιστοσελίδες του Οργανισμού διαστημικού περιβάλλοντος των ΗΠΑ (Space Environment Center of National Oceanic and Atmospheric Administration) από τις οποίες ενημερώνονται και οι αεροπορικές εταιρίες, οι οποίες με τη σειρά τους, μεταβάλλουν το υψόμετρο μιας πτήσης και την καθιστούν πάλι ασφαλή.
Πώς μπορώ να κάνω το ταξίδι πιο άνετο;
Κατά τη διάρκεια του αεροπορικού ταξιδιού, υπάρχουν ορισμένες οδηγίες που όμως παίζουν σημαντικό ρόλο στην άνεση και την ασφάλεια της επιτόκου. Στα περισσότερα αεροσκάφη, τα καθίσματα που βρίσκονται στα διαχωριστικά μεταξύ της πρώτης και της οικονομικής θέσης έχουν μεγαλύτερη απόσταση από τα υπόλοιπα, συνεπώς προσφέρουν περισσότερο χώρο στην επίτοκο για να τεντώσει τα πόδια της είτε να σηκωθεί από τη θέση της. Το ίδιο συμβαίνει και στη μέση της ατράκτου στα αεροσκάφη που διαθέτουν θύρες εκτάκτου ανάγκης προς τα φτερά.
Πώς μπορώ να κάνω το ταξίδι πιο ασφαλές;
Κατά την παραμονή στο κάθισμα της, συνιστάται να φοράει τη ζώνη ασφαλείας ώστε να αποφευχθεί κάποιος τραυματισμός κατά τη διάρκεια πιθανών αναταράξεων του αεροσκάφους.
Οι πτήσεις γενικότερα προκαλούν αφυδάτωση του οργανισμού, η οποία με τη σειρά της οδηγεί σε συμπύκνωση του αίματος και αυξημένο κίνδυνο θρομβοφλεβίτιδας. Συνεπώς, απαραίτητη είναι η ενυδάτωση της επιτόκου με χυμούς και αρκετό νερό πριν και κατά τη διάρκεια του ταξιδιού.
Επιπλέον, στις πολύωρες πτήσεις, η παρατεταμένη καθιστή θέση της επιτόκου, επιδεινώνει τον κίνδυνο θρομβοφλεβίτιδας στα κάτω άκρα και συστήνεται να σηκώνεται κάθε μισή ώρα από το κάθισμα της για να περπατήσει λίγο στο διάδρομο. Εναλλακτικά μπορεί να ανασηκώσει λίγο τα πόδια της πάνω σε μία τσάντα, να χρησιμοποιήσει ειδικές ελαστικές κάλτσες μέχρι τα γόνατα της, είτε σε κάποιες περιπτώσεις να λάβει προφυλακτική αντιθρομβωτική αγωγή με μικρομοριακή ηπαρίνη (LMWH). Ο κίνδυνος θρομβοφλεβίτιδας οφειλόμενης σε πολύωρη πτήση υπολογίζεται στο 1/6.000 επιβάτες. Η γυναίκα κατά την κύηση διατρέχει 5-10 φορές περισσότερο κίνδυνο σε σχέση με τους άλλους επιβάτες, λόγω της θρομβοφιλικής τάσης της κύησης.
Χρήσιμα links:
1. Mayo Clinic:
http://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/pregnancy-week-by-week/expe…
2. The Merck Manual of Medicine
http://www.msdmanuals.com/professional/special-subjects/medical-aspects…
3. WebMD
http://www.webmd.com/baby/taking-to-the-skies-pregnant-and-safe
4. American College of Obstetrics and Gynecology
http://www.acog.org/Resources-And-Publications/Committee-Opinions/Commi…
5. UpToDate
http://www.uptodate.com/contents/general-travel-advice-beyond-the-basics
Για περισσότερες ή ειδικές πληροφορίες γράψτε στο e-mail: infobgyn@gmail.com